Γράφει η Δήμητρα Μπουρίτσα (εικαστικός).
Συνδεθείτε μαζί της στο www.dimitrabouritsa.com και στο Instagram.
“Η φαντασία στην εξουσία”
Η ζωγραφική για μένα δεν είναι τρόπος έκφρασης, αλλά σχεδόν βιολογική ανάγκη. Είναι ένα είδος ξεσπάσματος, διεξόδου, επαναπροσδιορισμού του εαυτού και της ταυτότητας. Ενίοτε ξέφρενου χορού, ανάσας, βουτιάς στο υποσυνείδητο, που όμως ουσιαστικά είναι πιο σημαντικό και καθοριστικό από το συνειδητό.
Στα έργα μου η γυναικεία υπόσταση κυριαρχεί, πρωτοστατεί, μεταμφιεσμένη, μεταμορφωμένη ή ως ο εαυτός της. Η πολυπλοκότητα και η πολλαπλότητα της γυναικείας φύσης με απασχολούσε ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Έχοντας γίνει μητέρα δύο υπέροχων παιδιών με πολύ κοντινές ηλικίες πρόσφατα, η υπόνοια έγινε πραγματικό βίωμα. Η γυναίκα είναι βράχος, είναι πλαστελίνη, είναι ροδοπέταλο, είναι έκρηξη, κατολίσθηση, χιονοστιβάδα, πυροτέχνημα, πορσελάνη, κούκλα, παραμύθι, γλυκό, τσουρέκι, δάκρυ, μικρό πλασματάκι που πιπιλάει το δαχτυλάκι για να κοιμηθεί.
H γυναίκα είναι ένα μαγικό, μεταφυσικό όν. Μητέρα ή όχι, οι ρόλοι και τα πρόσωπα της αμέτρητα, ο συναισθηματικός της κόσμος ένα περίπλοκο, πολύχρωμο σύμπαν. Όλα αυτά τα μυστήρια μέσα σε ένα σώμα που μεταμορφώνεται, αναπλάθεται, ανήκει, προσφέρεται, τρέφει, υποφέρει, υποστηρίζει, είναι παρόν. Το μυαλό ενίοτε όχι.
Μια γυναίκα, όμως, δεν είναι μόνο μητέρα φυσικά. Μπορεί και να μην υπάρξει ποτέ εφόσον το θέλει. Μια γυναίκα επίσης δεν είναι μόνο μια γυναίκα, με βιολογικούς όρους.
Πώς είναι η ζωή για μια γυναίκα, ή μια θηλυκή οντότητα, ύπαρξη, έννοια, σε όλες τις γωνιές και συνθήκες αυτής της γης; Πώς νιώθει μια μητέρα σε μια φυλή του Αμαζονίου ή της Αφρικής; Πώς αντιμετωπίζεται μια γυναίκα που κατοικεί σε ανδρικό σώμα, σε μη δυτικές κοινωνίες;
Πολλά τα ερωτήματα, πολλά τα συναισθήματα, πολλές οι σκέψεις. Υπερβολικά πολλά.
Το χρώμα είναι ψυχοθεραπεία, όλοι το λένε. Ακόμα και όταν νομίζεις ότι δεν έχεις κάτι να εκφράσεις, όλο και κάτι θα βγει, για τον καθένα ισχύει αυτό. Πάρτε πινέλα και χρώματα παιδιά. Δεν είναι τυχαίο που όταν κάνουμε κάτι με τα χέρια μας, λύνεται η γλώσσα μας που λένε και οι πιο παλιοί. Δηλαδή και κουλουράκια να φτιάξεις παρέα με κάποιον, όλο και κάτι από τα εσώψυχά σου θα βγάλεις.
Για μένα η ζωγραφική είναι μονόδρομος. Είναι ό,τι πιο φυσικό υπάρχει στον κόσμο, με ένα μολύβι και μια οποιαδήποτε επιφάνεια (χαρτοπετσέτα, τραπεζομάντηλο, τοίχος, πάτωμα…) μπορώ να περάσω ατέλειωτες ώρες. Από πολύ μικρή είχε φανεί το πρόβλημα (αστειεύομαι…) αλλά δεν το πήρα εξαρχής στα σοβαρά. Επιμελέστατη μαθήτρια, στοχοπροσηλωμένη όπως πάντοτε στη ζωή μου, πέρασα στην Αρχιτεκτονική στην Αθήνα πρώτα. Μου ήταν ξεκάθαρο από την αρχή πως είχα προσγειωθεί σαν ούφο εκεί μέσα (όπως με είχε αποκαλέσει ένας ευγενέστατος καθηγητής μια φορά) αλλά κατάφερα να την ολοκληρώσω, και με περηφάνια, τα εφόδια ήταν πολλά. Με το μικρόβιο της ζωγραφικής στο αίμα, μετά από τρεις ανεπιτυχείς προσπάθειες καταφέρνω να μπω στη σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.
Οι σπουδές είναι πολύ σημαντικές, αλλά δε θα ήταν τίποτα χωρίς το σκουλήκι της ανησυχίας, για όλα τα πράγματα και όλους τους ανθρώπους. Η διαρκής αμφισβήτηση, επανεξέταση, το να μην παίρνεις σχεδόν τίποτα για δεδομένο, να κοιτάζεις και να βλέπεις πραγματικά, να παρατηρείς, να ρωτάς, να ρωτάς, να ρωτάς, αυτά έχουν σημασία. Να είσαι πάντα παιδί. Να ακούς το παιδί μέσα σου και να το αγκαλιάζεις, να το κρατάς ζωντανό. Και αν έχεις και ο ίδιος παιδιά, ιδίως τότε, πρέπει να το ακούς ακόμα πιο προσεκτικά, να το κρατάς χαρούμενο κι ευτυχισμένο, παίζοντας με τους νέους του φίλους, τα παιδιά σου.
Η δημιουργικότητα είναι ό,τι πιο σημαντικό. Η τέχνη είναι ό,τι πιο σημαντικό. Υπάρχει στο παραμικρό γύρω μας. Η φύση με το κάθε δημιούργημά της είναι το μεγαλύτερο έργο τέχνης. Ο άνθρωπος είναι ένα έργο τέχνης, αν και συχνά καταλήγει τερατούργημα.
Συχνά είμαι αισιόδοξη για τις αλλαγές στην κοινωνία σήμερα, αλλά μετά πάλι απογοητεύομαι. Η φύση του ανθρώπου φυσικά δεν είναι κάτι νέο, ελπίζω όμως σιγά σιγά να μαθαίνουμε πώς να τιθασεύουμε τη σκοτεινή μας πλευρά, στο βαθμό που βλάπτει άλλα πλάσματα.
Η ζωγραφική είναι ό,τι πιο παλιό και όμως τόσο διαχρονικό, υπάρχει από την απαρχή της ύπαρξης του ανθρώπου και εξελίσσεται μαζί του. Ποτέ δε θα σβήσει και ποτέ δε θα σταματήσει να χαρίζει ομορφιά και συγκίνηση, ακόμα και σε αυτούς που προσπαθούν να κλείνουν τα μάτια. Είμαι σίγουρη για αυτό. Και να είστε και εσείς.