Γράφει η Μαρίνα Μελίδου (Κοινωνιολόγος, Συγγραφέας).
Συνδεθείτε μαζί της στο Facebook και στο Instagram.
Άγραφο χρέος
Καθένας προσδιορίζεται συχνά από αυτό, μέσα από το οποίο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του.
Και αντιστοίχως, το ίδιο αυτό είναι που προσδιορίζει τον εαυτό και την πραγματικότητα ολόγυρά του.
Στο δικό μου πέρασμα, οι λέξεις αποτελούν τον προσδιορισμό. Οι, ενίοτε γραπτές και προφορικές, άηχες, νοητικές και ενσαρκωμένες.
Με τις λέξεις ανταμώσαμε από πολύ νωρίς – σχεδόν από τότε που δεν ήξερα επαρκώς τη χρήση και χρησιμότητά τους. “Πιανόμουν” από ερωτήσεις των σχολικών βιβλίων, από όρους μεμονωμένων κειμένων και από ζητούμενα εκθέσεων προς ανάπτυξη, ώστε να καταγράψω νοήματα πέρα από τα κοινά και συνήθη.
Θυμάμαι τον δάσκαλο στο δημοτικό, να ‘χει δει τους αστερίσκους και τις παραπομπές που συνήθιζα να χρησιμοποιώ δίπλα από ερωτήσεις του βιβλίου της πέμπτης τάξης, συνοδευτικά με τις οποίες απέδιδα ολοκληρωμένες παραγράφους ασυνήθιστων συνειρμών, εν μέρει σχετικών με το θέμα. Τον θυμάμαι να με καλεί στην έδρα του κατά το διάλειμμα και να μου λέει “Αυτά που γράφεις είναι δικά σου; Ή στα είπε κάποιος μεγάλος;” Και, σχεδόν φοβισμένα, είχα απαντήσει πως ήταν δικά μου.
“Δεν είναι για να μείνουν σ’ αυτό το βιβλίο”, είχε αποκριθεί. “Υποσχέσου μου πως θα τα διατηρήσεις σ’ ένα τετράδιο και δε θα χαθούν.”
Απ’ το δημοτικό στο γυμνάσιο, από τα ερωτήματα στις εκθέσεις και αποδόσεις μέσω πεζού λόγου.
Από το γυμνάσιο στο λύκειο, από τις εκθέσεις και τη πεζογραφία, στην απόδοση Ποιητικής.
Αισθάνομαι πως, κατά κάποιον τρόπο, πέρασα από όλα τα στάδια της γραφής, πριν φτάσω στην ύψιστη μορφή του Λόγου, που αποκαλούμε Ποίηση.
Κι ας ήταν χρόνια παιδικής και εφηβικής ζωής, που συνηθίζεται ν’ αποστάζονται ή να ερμηνεύονται ως λιγότερο ώριμα.
Κι όλα αυτά, προέκυπταν από μια πιστή ακολουθία λεκτικών ροών -απόρροια μικρών και μεγάλων ερεθισμάτων- που πήγαζε απ’ τ’ άγνωστο και κατέληγε να κυκλοφορεί μέσα μου με μια και μόνη απαίτηση και προσδοκία• την απόδοση. Την κατάληξη στο φύλλο. Όπως τα ρυάκια ψάχνουν τους ποταμούς, για να μετουσιωθούν σ’ ένα σώμα μαζί τους και εκείνοι με τη σειρά τους κατρακυλούν ολοταχώς να βρουν τη θάλασσα. Δεν ευημερούν, αν δε συγχωνευτούν μαζί της. Δε ξεκουράζονται. Έτσι, αντιστοίχως, η λέξη αγωνιά να φτάσει στο χαρτί. Να το ντύσει. Να το απαρτίσει. Να το ολοκληρώσει.
Αυτή την εσωτερική, αβίαστη ανάγκη που με συνοδεύει από την παιδική μου ηλικία μέχρι και τώρα, την ενήλικη, πλέον, νιότη μου, την αποκαλώ “χρέος”.
Άγραφο, μα ηθικά υπόχρεο να δοθεί εξ’ ολοκλήρου, όπως δόθηκε.
Μ’ αυτό το χρέος ζω πάντοτε.
Μέσα από αυτό εκπροσωπώ και εκπροσωπούμαι.
Μέσα απ’ αυτό “ξεπληρώνω” τους ανθρώπους γι’ αυτό που δίνουν και γι’αυτό που στερούν. Γι’αυτό που παίρνουν και γι’αυτό που στερούνται.
Άλλοτε “ξεχρεώνω” τη φύση, γι’ αυτό που αναπαριστά ολόγυρά μου δωρεάν. Για ό, τι σύνηθες μού δείχνει ως πρωτόγνωρο και για τα “ορθά” μάτια μέσα από τα οποία μου επιτρέπει να το δω.
Ενίοτε, όλη κι όλη η πληρωμή του χρέους μου, γίνεται μέσω των αρετών εκείνων, για τις οποίες δέομαι συγγραφικά.
Εντέλει, ξεπληρώνω την ύπαρξη μέσω της εκπλήρωσης.
Κι είναι περίεργο, γιατί αυτό το χρέος είναι το μόνο που, πληρώνοντάς το, με καθιστά πλουσιότερη. Παροντικά και αιώνια.
Γράφω για τη χώρα μου.
Γράφω για ‘σένα, για ‘μένα και για όλα αυτά που δειλά συζητάμε ή αποσιωπούμε στον εαυτό και στους γύρω μας, ως άνθρωποι.
Εκείνο, όμως, που ακόμη δεν έγραψα, είναι πως τα έργα μου δεν είναι μια “πληρωμή” που εξ’ ολοκλήρου αφορά εμένα.
Μετουσιώνονται, ώστε να σου γίνουν μαξιλάρι. Σωθική προέκταση. Κίνητρο για να βρεις το δικό σου χρέος και να το εκπληρώσεις.
Συνειδητοποίηση σερβιρισμένη μέσα από αράδες, που στήνονται για να σε κάνουν να δεις, πλέον, μ’ άλλα μάτια το γνώριμο- να ευγνωμονήσεις για το ευλογημένο καθημερινό.
Όλα αυτά με απαλλάσσουν, όταν ειπωθούν και συναλλαχθούν ορθά με το μέσα σου.
Τότε δε χρωστώ ούτε σε ‘σένα, ούτε σε ‘μένα, ούτε στο ακαθόριστο.
Δεν είμαι αυτή, λοιπόν, που γράφει σε Ποίηση. Η Ποίηση είναι αυτή που γράφει σ’ εμένα.
Ένα λευκό τετράδιο είμαι, πάνω στο οποίο αραδιάζει τις λέξεις της• τις βιωματικές, τις διδακτικές, τις συστημένες, τις ευλαβικά τοποθετημένες και ακριβείς.
Μέσα από τις εκφάνσεις της καθημερινότητας, της ανθρώπινης συμπεριφοράς, της απόδοσης του φυσικού και της εντέλειας του Ανώτερου, την αποκαλύπτω, ως διαμεσολαβητής.
Και έτσι τις προσφέρω προς ανάγνωση, αποπληρώνοντας το ηθικό προς τον κόσμο χρέος μου.